تاثیر صمغ‌های دانه لوکاست و زانتان به‌عنوان جایگزین چربی بر خواص فیزیکوشیمیایی، رئولوژیکی و حسی کیک روغنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم زائری
• سیمین اسداللهی
• مهناز هاشمی روان

گروه علوم و صنایع غذایی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

https://doi.org/10.22067/ifstrj.v0i0.66890

چکیده

کیک یکی از فرآورده‌های مهم غلات و محصولی از آرد گندم بوده که دارای انواع مختلف و با کالری‌های متفاوت می‌باشد. جایگزین‌های چربی ترکیباتی هستند که جهت تأمین تمام یا برخی از خواص چربی به‌کار می‌روند در حالی که نسبت به آن کالری کمتری تولید می‌کنند. قابل توجه این که در محصولات قنادی، جایگزین‏های چربی بر پایه کربوهیدرات، به علت دارا بودن مزایای فنی و اقتصادی، در مقایسه با سایر جایگزین‌ها، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند که یکی از این جایگزین‌ها، صمغ‌ها می‌باشند. در همین راستا در تحقیق حاضر، جایگزین کردن بخشی از چربی با صمغ‌های دانه لوکاست و زانتان هرکدام به تنهایی در سطوح 2/0، 4/0 و 6/0 درصد، مخلوط آن‌ها به‌طور مساوی شامل 1/0، 2/0 و 3/0 درصد همچنین مخلوط نامساوی آن‌ها به‌صورت (2/0 و 4/0) و (4/0 و 2/0) مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج، تیمار حاوی (6/0درصد صمغ زانتان) از بیشترین مقدار حجم، ارتفاع، رطوبت و تیمار شاهد از کمترین مقدار چربی و ویسکوزیته برخوردار بودند. همچنین تیمار حاوی (6/0 درصد صمغ لوکاست) دارای کمترین دانسیته اما تیمار شاهد دارای بیشترین مقدار صفت مذکور بودند.  با توجه به نتایج آزمون بیاتی در روزهای اول، هفتم و پانزدهم، بیشترین مقدار سفتی بافت در تیمار شاهد اما کمترین مقدار آن در تیمار حاوی(6/0 درصد صمغ زانتان) مشاهده گردید. با لحاظ نمودن کلیه صفات، تیمار حاوی ترکیبی از 2/0 درصد صمغ لوکاست و 4/0 درصد صمغ زانتان، به‌عنوان مطلوب‌ترین تیمار از نظر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و حسی نسبت به شاهد و سایر تیمارها معرفی گردید.

کلیدواژه‌ها

• کیک روغنی
• جایگزین چربی
• صمغ لوکاست
• صمغ زانتان

عنوان مقاله [English]

Effects of locust bean gum and xanthan gum as a fat substitute on the physicochemical, rheological and sensory properties of oil cake

نویسندگان [English]

• Maryam Zaeri
• Simin Asadollahi
• Mahnaz Hashemiravan

Department of Food Science, Varamin– Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Fat substitutes are the compounds that use for providing all or some fat properties, while producing fewer calories than it. It is noteworthy that in confectionary products, carbohydrate-based fat substitutes are more used than other substitutes because of having other technical and economic benefits and one of these substitutes is gum. In this regard, in the present research, the effects of locust bean gum and xanthan gum as a fat substitute on the physicochemical, rheological and sensory properties of oil cake were studied.
 
Materials and Methods: Treatments included: A0 (control), A1 (0.2% (w/w%) xanthan and 0% locust), A2 (0.4% (w/w%) xanthan and 0% locust), A3 (0.6% (w/w%) xanthan and 0% locust) B1 (0.2% (w/w%)  locust and 0% Xanthan), B2 (0.4% (w/w%)  locust and 0% Xanthan), B3 (0.6% (w/w%) locust and 0% Xanthan), C1 (0.1% (w/w%)  locust and 0.2% xanthan), C2 (0.2% (w/w%)  locust, and 0.2% xanthan), C3 (0.3% (w/w%) locust, and 0.3% xanthan), D1 (0.4% (w/w%)  locust, and 0.2% xanthan) and D2 (0.2% (w/w%)  locust and 0.4% xanthan). In order to produce an oil cake, in the first step, the eggs, the sugar and emulsifier in the formulation were completely mixed by mixer with high speed for 3 minutes. In the second step, the oil and water were added to the mixture and mixed by the mixer with high speed. In the third step, flour, vanilla, baking powder, invert syrup and salt were added and mixed for 3 minutes at medium speed. In the fourth step, the dough obtained from the previous stage was poured into the desired molds and cooked in an oven at 175 o C for 30 minutes. Finally, the cakes were packed in polyethylene bags and stored at room temperature. The tests performed on the dough included the density, viscosity and specific weight, as well as tests on the final product included the measurement of moisture, aw, volume, color, fat, height and sensory tests. On the other hand, to evaluate the effect of xanthan gum and locust gum on cake texture, the test of firmness was performed on days 1, 7 and 15. In order to analyze the data obtained from the experiment (except for the instrumental analysis of data on the staling conducted by using a factorial experiment in a completely randomized block design), a completely randomized design with three replications was used and the mean comparisons were conducted by Duncan's multiple range test, at the probability level of α=1% and by SPSS software version 16.
 
Results and Discussion: According to the results, adding gum at different levels increased the viscosity of the dough samples compared to the control. The reason for the results is that the reaction between the gums and the protein of flour, especially gluten, leads to the strength of the gluten network and the increase in viscosity of the dough. According to the results, with the addition of different levels of gum, the density of dough decreased, some reasons of which can be water absorption and the amount of air bubbles in the dough. According to the results, by increasing gum content, the moisture content of cake samples increased due to the presence of hydroxyl groups in these compounds that form a hydrogen bonding with water, resulting in the stability of the gluten dough network, better preservation of dough water, reduction of the staling and firmness of the product. Also, by increasing the amount of gum, the fat content of the samples decreased. The reason for decreasing the fat in the cake samples containing the gum was to use them in the formulation of produced cakes instead of oil. On the other hand, the height of the cake is directly related to the volume of the samples, so that the height of the cake samples will be decreased by decreasing the volume, which it is consistent with the results obtained in this study. According to the results obtained in this study, when the amount of gum used in the product structure increased, the amount of fat decreased, and gradually the height of the desired cakes also increased. Then, the volume of samples increased by increasing gum content. The reason for increasing in volume of the samples containing gum is increasing the viscosity of the dough, slowing down the gas release rate, maintaining it in the early stages of cooking, and thus retaining CO2 and water vapor in the air cells. According to the results, the addition of gum increased the L * color index compared to the control sample. The reason for the increase of  L* color index in gum-based treatments can be attributed to the dark color of gums, and on the other hand, to the reaction of becoming brown in the formulation of cake production. Adding the different gum levels also decreased a* color index. This is due to the moisture content in the crust, the intensity of the Maillard reaction, and the amount of light and bright colored compounds in the cake. According to the results, adding different gum levels decreased the b* color index in the treatments containing it. Also, increasing the levels of xanthan and Locust gum consumption decreased the staling of samples. According to the results, the addition of gums to the treatments increased the sensory scores of flavor due to the presence of aldehyde compounds in xanthan and locust gums. Addition of Locust bean and xanthan gums also increased the sensory score of color. The reason for this result can be attributed to the Maillard reaction. Overall, the addition of different levels of gums increased the total acceptance score of samples compared to the control sample, which can be attributed to the presence of xanthan and locust gums which have the special and proper work properties. Finally, according to the results, D2 treatment was introduced as the best treatment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• oil cake
• Fat substitute
• Locust bean gum
• Xanthan Gum

مراجع

1. آریایی، پ.، قنبری، م.، عبدالله‏پور، م.، 1395، تاثیر برخی هیدروکلوئیدها و امولسیفایر ها برخواص رئولوژیکی و حسی کیک روغنی، فصلنامه علوم و صنایع غذایی، 55(13)،200-193.
2. امیرآبادی، س.، کوچکی، ا.، محبی، م.، 1391، بررسی اثر صمغ های زانتان و قدومه شهری بر خواص رئولوژیکی، فیزیکی و ساختاری کیک شیفون کم چرب، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد، صفحه107.
3. بذرافشان، م.، 1393، بررسی امکان تولید کیک روغنی کم چرب با استفاده از پودر دانه ریحان، صمغ گوار و پروتئین ایزوله سویا، رساله‏ی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار.
4. پیغمبردوست، ه.، همایونیراد، ع.، بیکزاده، س.، اصغری جعفرآبادی، م.، بیک زاده، م.، 1395، تأثیر موسیلاژ دانه ریحان بر ویژگیهای فیزیکی، حسی و بیاتی کیک اسفنجی، مهندسی بیوسیستم ایران، 47 (1)، 1-9.
5. دامن‏افشان، پ.، صالحی فر، م.، غیاثی طرزی، ب.، باخدا، ح.،1394، بررسی تاثیر اینولین بر خصوصیات کیفی کیک روغنی، فصلنامه علوم و صنایع غذایی، 46(12)، 48-41.
6. راست منش، ر.، 1387، فن آوری کیک و کلوچه، چاپ اول، نشر علوم کشاورزی، صفحات 30-34.
7. ریخته‏گری، ص.، قنبری، ب.، غیاثی، ب.، 1390، اثر هیدروکلوئید زانتان در دو غلظت 5/0 درصد و 1/0 درصد وزنی- وزنی بر پایه آرد بر ویژگی های فیزیکی و حسی نان بربری، مجله علوم کشاورزی، 42(2)، 213-205.
8. سوهان آجینی، ع.، موحد، س.، احمدی چناربن، ح.، 1396، تاثیر صمغ های گوار و زانتان به عنوان جایگزین بخشی از چربی بر خواص کیفی کیک روغنی، فصلنامه علوم و صنایع غذائی، شماره 69، دوره 14، 306-295.
9. موحد، س.، 1390، علم نان، انتشارات مرز دانش، صفحه149.
10. موحد، س.، میرزایی، ن.، احمدی چناربن، ح.، 1391، بررسی افزودن آرد جو و لاکتوباسیلوس پلانتاروم (ATCC43332) بر خصوصیات کیفی نان‌های تست، فصلنامه علوم و صنایع غذایی، شماره 37 (9)، 45- 38.
11. موحد س.، ژرفی، س.، احمدی چناربن، ح.، 1392، بررسی ویژگی های رئولوژیکی خمیر و ارگانولپتیکی نان های تست حاوی آرد موز، پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران، (9) 4، 359-365.
12. موحد، س.، ژرفی، س.، احمدی چناربن، ح.، وفایی، م.، 1393، تاثیر صمغ های گوار و کربوکسی متیل سلولز بر ویژگی های شیمیایی، رئولوژیکی، ارگانولپتیکی و بیاتی نان چاپاتی، مهندسی بیوسیستم ایران، 45 (1)، 36-31.
13. Anonymous, 1986, Approved Methods of the American Association of Cereal Chemists. Methods, 74, 09.
14. Anonymous, 2003, Approved Methods of the American Association of Cereal Chemists, S’t. Paul, MN. USA.
15. ArabShirazi, S., Movahhed, S. and Nematti, N., 2012, Evaluation of addition of Xanthan and Hydroxyl Propyl Methyl Cellulose gums on Chemical and Rheological properties of Sponge Cakes. Annals of Biological Research. 3 (1), 589-594.
16. Ashwini, A. and Jyotsna, R. and Indrani, D., 2009, Effect of hydrocolloids and emulsifiers on the rheological, microstructural and quality characteristics of eggless cake. Food Hydrocolloids, 23, 700-707.
17. Bazrafshan, M., Shafafizenoozian, M. and Moghimi, M., 2015, Effect of Soy protein isolate, Guar gum and Ocimum basilicum seed powder as replacers of fat on porosity, color and texture of muffin cake. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Science, 4 (4), 23-29.
18. Davidou, S., Lemeste, M., Bebever, E. and Bakaert, D., 1996, A contribution to the study of staling of white bread. Effect of water and hydrocolloid. Food Hydrocolloids, 10, 378-384.
19. Gidley, M. J., Reid, G., 2006, Galactomannans and other cell wall storage polysaccharides in seeds. In: AM Stephen, GO Philips, PA Williams (eds), Food Polysaccharides and Their Applications. 2th edn, CRC Press, Florida, 181-215.
20. Gomez, M., Ronda, F., Caballero, P. A., Blanco, C. A. and Rosell, C. M., 2006, Functionality of different hydrocolloids on the quality and shelf-life of yellow layer cakes. Food Hydrocolloids, 21(2), 167-173.‏
21. Hussein, E. A., El-Beltagy, A. E. and Gaafor, A. M., 2011, Production and Quality Evaluation of Low Calorie cake. American Journal of Food Technology, 6(9), 827−834.
22. Khouryieh, H., Puli, G., Williams, K. and Aramouni, F., 2015, Effects of xanthan-locust bean gum mixtures on the physicochemical properties and oxidative stability of whey protein stabilised oil-in-water emulsions. Food Chemistry, 167, 340-8.
23. Lee, S. and Inglett, G. E., 2006, Rheological and physical evaluation of Jet – Cooked oat bran in low calorie cookies. International Journal of Food Science and Technology, 41, 553-559.
24. Lee, S., Kim, S. and Inglett, G. E., 2005, Effect of shortening replacement with oatrim on the physical and rheological properties of cakes. Cereal Chemistry, 82(2), 120-4.
25. Movahed, S. and Khalatbari Mohseni, G., 2014, Evaluation the nutritional value and staling rate of toast breads fortified with xanthan gum and potato flour. International Journal of Bio-Inorganic Hybrid Nanomaterials, 3 (1), 43-48.
26. Movahhed, S‌. and Mirzaei, M., 2013, Evaluation of staling rate and quality of gluten-free toast breads onrice flour basis. Reseaarch journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 5(01), 224-227.
27. Movahed, S., Rooshenas, G. H. and Ahmadichenarbon, H., 2011, Evaluation of the effect of liquid sourdough method on dough yield, bread yield and organoleptic properties Iranian Lavash bread. World Applied Sciences Journal, 15(7), 1054-1058.
28. Ognean, C. F., Darie, N. and Ognean, M., 2006, Fat replaces. Journal of Agroalimentary processes and Technologies,7(2), 442-443.
29. Smith, J. and Hong-Shum, L., 2011, Food Additives Data Book. Iowa: Blackwell Publishing, 978 p.
30. Sowmya, M., Jeyarani, T., Jyotsna, R. and Indrani, D., 2009, Effect of replacement of fat with sesame oil and additives on rheological, microstructural, quality characteristics and fatty acid profile of cakes. Food Hydrocolloids, 23, 1827-1836.