شیمی مواد غذایی
نگین جعفریان؛ افشین آخوندزاده بستی؛ حمیده امتیازی
چکیده
درونپوشانی اسانسها درون لیپوزومها روشی نوظهور جهت افزایش فعالیت بیولوژیکی اسانسها، حفاظت از آنها در برابر عوامل مخرب محیطی و افزایش زیست دسترسی آنها است. اسانسهای گیاهی ترکیبات زیستفعال ناپایدار با کاربردهای تکنولوژیکی مختلف و با خواص سلامتبخش متنوع برای مصارف انسانی هستند. در پژوهش حاضر نانولیپوزومهای ...
بیشتر
درونپوشانی اسانسها درون لیپوزومها روشی نوظهور جهت افزایش فعالیت بیولوژیکی اسانسها، حفاظت از آنها در برابر عوامل مخرب محیطی و افزایش زیست دسترسی آنها است. اسانسهای گیاهی ترکیبات زیستفعال ناپایدار با کاربردهای تکنولوژیکی مختلف و با خواص سلامتبخش متنوع برای مصارف انسانی هستند. در پژوهش حاضر نانولیپوزومهای با دیواره از جنس فسفاتیدیل کولین سویا و کلسترول و حاوی اسانس کاکوتی با روش هیدراته کردن فیلم لایه نازک لیپیدی تهیه شد. اندازه ذرات نانولیپوزومها و پتانسیل زتا با استفاده از روش پراش نور لیزر بررسی شد. به منظور تعیین حداقل غلظت مهارکننده رشد و حداقل غلظت کشنده اسانس در برابر باکتریها، از روش رقتسازی در لوله آزمایش استفاده شد. همچنین، آزمایش فعالیت آنتیاکسیدانی با روش مهار رادیکال آزاد 2،2- دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل انجام شد. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که بالاترین راندمان درونپوشانی اسانس (82/1±41/54 درصد) درون نانولیپوزومها و حاملهای بهینه با استفاده از نسبت 80:20 فسفاتیدیل کولین سویا به کلسترول حاصل شد. پتانسیل زتای اندازهگیری شده نانولیپوزوم برابر با 3/5- میلیولت و میانگین اندازه نانولیپوزومها در دامنه 9/119-7/94 نانومتر با شاخص پراکندگی 2/0 تعیین شد که تأیید کننده یکنواختی توزیع اندازه ذرات و پایداری مطلوب آنها در طول زمان است. همچنین تصاویر بدست آمده از میکروسکوپ الکترونی نشانگر توزیع یکنواخت اندازه ذرات بود. رهایش تدریجی اسانس از درون نانولیپوزومها با زمان رابطه مستقیم داشت و پس از گذشت 72 ساعت همچنان درصد بالایی از اسانس به صورت محصور شده در نانولیپوزومها باقی ماند. درونپوشانی لیپوزومی اسانس کاکوتی ویژگیهای ضدمیکروبی آنرا علیه دو باکتری بیماریزای استافیلوکوکوس اورئوس و اشرشیاکلی افزایش داد. همچنین بررسی ویژگیهای آنتیاکسیدانی اسانس آزاد و نانولیپوزومها، نشاندهنده افزایش ویژگیهای آنتیاکسیدانی نانولیپوزومها در برابر اسانس آزاد است. نتایج پژوهش حاضر نشاندهنده بهبود ویژگیهای سلامتبخش آنتیاکسیدانی و عملکردی اسانس کاکوتی در برابر باکتریهای بیماریزای مورد آزمون است.
فناوری مواد غذایی
معصومه سلامتیان؛ یونس زاهدی دیزج یکان؛ رضوان شاددل
چکیده
عصاره هندوانه کوهی سرشار از ترکیبات فنولی است که استفاده از آن بدلیل ناپایداری ترکیبات مذکور در شرایط محیطی و همچنین طعم تلخ یا گس آنها در مواد غذایی محدود شده است. روش‌های ریزپوشانی مانند استفاده از نانولیپوزومها یکی از ساده‌ترین راهکارهای موجود است. در این پژوهش پس از استخراج عصاره هندوانه کوهی به کمک امواج اولتراسوند و تعیین ...
بیشتر
عصاره هندوانه کوهی سرشار از ترکیبات فنولی است که استفاده از آن بدلیل ناپایداری ترکیبات مذکور در شرایط محیطی و همچنین طعم تلخ یا گس آنها در مواد غذایی محدود شده است. روش‌های ریزپوشانی مانند استفاده از نانولیپوزومها یکی از ساده‌ترین راهکارهای موجود است. در این پژوهش پس از استخراج عصاره هندوانه کوهی به کمک امواج اولتراسوند و تعیین میزان ترکیبات فنولی آن (328/6 میلی‌گرم معادل اسید گالیک در گرم وزن خشک)، نانولیپوزومهای حاوی عصاره هندوانه کوهی در نسبتهای وزنی 60-0، 50-10، 40-20 و 30-30 لستین- کلسترول تهیه شدند. سپس آزمونهای تعیین اندازه ذرات و پتانسیل زتا جهت تعیین خصوصیات آنها انجام شد. پس از تعیین کارایی ریزپوشانی، آزمون طیف‌سنجی مادون قرمز (FTIR) جهت بررسی واکنش‌های احتمالی عصاره هندوانه کوهی و فسفولیپید انجام گردید. شکل و اندازه نانولیپوزومهای با نسبت وزنی 60-0 لستین- کلسترول بارگذاری شده با عصاره هندوانه کوهی توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی (FESEM) مشاهده گردید. پایداری نمونه‌ها از طریق محاسبه میزان رهایش ترکیبات فنولی محصور شده در نانولیپوزومها در دمای محیط و در یک دوره 60 روزه مورد بررسی قرار گرفت. میانگین اندازه ذرات و توزیع اندازه ذرات برای نسبتهای مختلف به ترتیب در محدوده 25/164 -05/95 نانومتر و 51/0 -32/0 به دست آمد. میزان پتانسیل زتا نیز در محدوده 40/60- تا 55/68- قرار گرفت. ترکیبات فنولی پس از 60 روز در نانولیپوزومهای با نسبت وزنی 60-0 لستین- کلسترول 45/72% و در نانولیپوزومهای با نسبت وزنی 50-10 لستین- کلسترول 87/73% پایداری داشتند. نتایج نشان داد که مشکل ناپایداری ترکیبات فنولی که منجر به کاربرد محدود تجاری آنها می‌شود با ریزپوشانی قابل برطرف شدن است.
سهیل ریحانی پول؛ سکینه یگانه؛ رضا صفری
چکیده
از آنجا که فعالیت ضدباکتریایی نایسین در واکنش با پروتئین‌ها، قندها و لیپیدها کاهش می‌یابد، نانوریزپوشانی این نگهدارنده جهت حفاظت از خواص ذاتی آن راه حل مناسبی به‌نظر می‌رسد. هدف تحقیق حاضر تولید نانولیپوزومهای حامل نایسین با (و بدون) پوشش کیتوزان و ارزیابی خواص فیزیکی و ضدباکتریایی محصول بود. به همین منظور چهار تیمار شامل NN (نانولیپوزومهای ...
بیشتر
از آنجا که فعالیت ضدباکتریایی نایسین در واکنش با پروتئین‌ها، قندها و لیپیدها کاهش می‌یابد، نانوریزپوشانی این نگهدارنده جهت حفاظت از خواص ذاتی آن راه حل مناسبی به‌نظر می‌رسد. هدف تحقیق حاضر تولید نانولیپوزومهای حامل نایسین با (و بدون) پوشش کیتوزان و ارزیابی خواص فیزیکی و ضدباکتریایی محصول بود. به همین منظور چهار تیمار شامل NN (نانولیپوزومهای حامل نایسین)، NN-CH (0.05)، NN-CH (0.1) و NN-CH (0.5) (نانولیپوزومهای حامل نایسین به‌ترتیب با پوشش‌های 05/0، 1/0 و 5/0 درصد کیتوزان) طراحی و مورد آزمونهای مختلف قرار گرفتند. نتایج نشان داد میانگین سایز ذرات در تیمارهای مختلف از حدود 110 تا 327 نانومتر متغیر است؛ ضمن اینکه با افزایش میزان کیتوزان در پوشش، ذرات بزرگتر شدند (05/0>P). شاخص توزیع اندازه ذره‌ای در تیمارها کمتر از 3/0 ثبت شد و ارتباطی با میزان کیتوزان در پوشش نداشت. با افزایش میزان کیتوزان اطراف نانولیپوزومها، پتانسیل زتا به صورت معنی‌داری افزایش (05/0>P) و از 34/55- در تیمار NN به 14/53 میلیولت در تیمار NN-CH (0.5) ارتقا یافت. همچنین راندمان ریزپوشانی نیز به صورت معنی‌داری بیشتر شد و از 19/32 در تیمار NN به 14/75 درصد در تیمار NN-CH (0.5) تغییر کرد (05/0>P). مطابق نتایج فعالیت ضدباکتریایی نایسین در دو روش انتشار در محیط کشت آگار و رقیقسازی در لوله، با نانوریزپوشانی نایسین با (و بدون) پوشش کیتوزان، فعالیت ضدباکتریایی آن بیشتر شد (05/0>P). همچنین با افزایش غلظت کیتوزان، فعالیت ضدباکتریایی نانولیپوزومهای حامل افزایش یافت و بیشترین حد آن در تیمار NN-CH (0.5) ثبت گردید (05/0>P). قطر هاله عدم رشد باسیلوس سرئوس در برابر تیمارهای تحقیق (با پنج غلظت 5/2 تا 25 میکروگرم بر میلی‌لیتر) از حدود 5/4 تا 5/17 میلی‌متر متغیر بود. این میزان برای استافیلوکوکوس اورئوس حدود 1/2 تا 5/26 میلی‌متر ثبت شد. حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) تیمارهای تحقیق برای باسیلوس سرئوس به‌ترتیب در بازه 100 تا 400 و 200 تا 500 میکروگرم بر میلی‌لیتر قرار داشت. این دو غلظت برای استافیلوکوکوس اورئوس به‌ترتیب 50 تا 200 و 100 تا 400 میکروگرم بر میلی‌لیتر ثبت گردید. مطابق یافته‌ها، نانوریزپوشانی نایسین در قالب نانولیپوزومهای حامل با پوشش کیتوزان موجب ارتقای خواص فیزیکی و ضدباکتریایی آن می‌شود.
بابک قنبرزاده؛ صحرا بشیری؛ حامد همیشه کار؛ جلال دهقان نیا
چکیده
ریزپوشانی مواد غذا-دارو در حامل های لیپیدی، از جمله لیپوزوم ها، منجر به افزایش قابلیت زیست‌فراهمی مواد فعال، رهایش کنترل‌شده و دقیق آنها، حفظ پایداری آنها در برابر شرایط مختلف محیطی و حلالیت مواد فعال آبگریز در محیط آبی می‌شود. از جمله ترکیبات مغذی آبگریز با خاصیت آنتیاکسیدانی و پروویتامینی مفید، بتاکاروتن می‌باشد که خاصیت ...
بیشتر
ریزپوشانی مواد غذا-دارو در حامل های لیپیدی، از جمله لیپوزوم ها، منجر به افزایش قابلیت زیست‌فراهمی مواد فعال، رهایش کنترل‌شده و دقیق آنها، حفظ پایداری آنها در برابر شرایط مختلف محیطی و حلالیت مواد فعال آبگریز در محیط آبی می‌شود. از جمله ترکیبات مغذی آبگریز با خاصیت آنتیاکسیدانی و پروویتامینی مفید، بتاکاروتن می‌باشد که خاصیت آبگریزی این ماده و نیز حساسیت بالا در شرایط مختلف محیطی کاربرد آن را برای غنی‌سازی مواد غذایی محدود کرده است. هدف از انجام این پژوهش تولید و بررسی نانولیپوزومهای حامل بتاکاروتن به روش گرمایی اصلاح‌یافته (مظفری اصلاح‌شده) و بررسی ویژگیهای مهم کاربردی آن بود. اندازه ذرات نانولیپوزومهای حامل بتاکاروتن در غلظت‌های مختلف لستین، کوچک‌تر از 500 نانومتر به‌دست آمد و برای غلظت‌های بهینه لستین، 84-64 نانومتر تعیین شد. استفاده از فیتواسترول (گامااوریزانول)، جهت حفظ پایداری غشای سیستم‌های لیپوزومی، موجب کاهش اندازه ذرات در غلظت‌های مختلف لستین گردید. به‌طور مثال در غلظت 200 میلی‌گرم لستین اندازه ذرات از 88 نانومتر به 64 نانومتر کاهش یافت. همچنین گامااوریزانولِ مورداستفاده در لیپوزوم، روی کارایی ریزپوشانیِ بتاکاروتن مؤثر نبود و در هر دو سیستم کارایی حدود 89 درصد محاسبه شد. پایداری لیپوزوم‌های بدون گاما اوریزانول و حاوی آن، بر اساس پتانسیل زتا که معیاری برای دافعه الکترواستاتیک و پایداری است، مناسب به‌دست آمد.
بابک قنبرزاده؛ اکرم پزشکی؛ حامد همیشه کار؛ محمد مقدم
چکیده
درونپوشانی ترکیبات آبگریز ازجمله ویتامین‌های محلول در چربی در ساختارهای لیپوزومی، روشی بالقوه مؤثر جهت حفظ آنها در برابر واکنش های مخرب در طی دوره‌ی نگهداری، معرفی شده است. ازجمله مزایای بالقوه‌ی لیپوزومها، امکان درونپوشانی هر سه دسته مواد محلول در آب، محلول در چربی و ترکیبات آمفی‌فیل و به‌کارگیری مواد طبیعی غذایی با ...
بیشتر
درونپوشانی ترکیبات آبگریز ازجمله ویتامین‌های محلول در چربی در ساختارهای لیپوزومی، روشی بالقوه مؤثر جهت حفظ آنها در برابر واکنش های مخرب در طی دوره‌ی نگهداری، معرفی شده است. ازجمله مزایای بالقوه‌ی لیپوزومها، امکان درونپوشانی هر سه دسته مواد محلول در آب، محلول در چربی و ترکیبات آمفی‌فیل و به‌کارگیری مواد طبیعی غذایی با اثرات مفید درمانی مانند لستین در تولید آن‌هاست. در این پژوهش، به تعیین ویژگی های نانولیپوزومهای حاوی ویتامین A پالمیتات تولیدشده به‌روش هیدراسیون لایه‌ی نازک و به‌کمک امواج فراصوت و با استفاده از غلظت‌های متفاوت لسیتین-کلسترول (شامل60 -0، 50 -10، 40 -20و 30-30 میلی‌گرم) پرداخته شده است. به‌منظور تعیین خواص کاربردی نمونه‌ها، آزمونهای تعیین اندازه و توزیع اندازۀ ذرات، پتانسیل زتا، بررسی ریزساختار، کارایی درونپوشانی و پایداری نانولیپوزومها در طی مدت نگهداری انجام گردیدند. اندازه‌ی ذرات در محدودة 76-115 نانومتر و توزیع اندازه‌ی ذرات باریک و تک مد (اسپن = 88/0 - 6/0) بود. افزودن کلسترول اثر معنی‌داری بر اندازه‌ی ذرات نشان نداد ولی مقادیر زیاد کلسترول موجب کاهش کارایی درونپوشانی گردید. با ورود کلسترول و همچنین ویتامین به ساختار نانولیپوزوم، پتانسیل زتا از 29- به 58- میلیولت افزایش یافت که نشان‌دهنده‌ی بهبود پایداری الکترواستاتیک نانولیپوزومها بود. در کل، غلظت 50 به 10 میلی‌گرم لستین به کلسترول، به‌عنوان غلظت مناسب در تولید فرمولاسیون بهینه نانولیپوزومها با توزیع ذره یکنواخت و تک مد (اسپن = 74/0) و کارایی درونپوشانی 8/15% شناخته شد.
سمیرا تیزچنگ؛ محمود صوتی خیابانی؛ رضا رضایی مکرم
چکیده
نایسین کاربردهای متعددی به‌عنوان یک نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی ازجمله محصولات لبنی، غذاهای کنسروشده، شیر و پنیرهای فرآیندشده دارد. مطالعات نشان داده است، استفاده از نایسین به‌صورت آزاد در مواد غذایی به‌دلیل واکنش این ماده با اجزای مواد غذایی و تجزیه پروتئولیتیک باعث کاهش فعالیت ضدمیکروبی آن می‌گردد. انکپسولاسیون پپتیدهای ...
بیشتر
نایسین کاربردهای متعددی به‌عنوان یک نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی ازجمله محصولات لبنی، غذاهای کنسروشده، شیر و پنیرهای فرآیندشده دارد. مطالعات نشان داده است، استفاده از نایسین به‌صورت آزاد در مواد غذایی به‌دلیل واکنش این ماده با اجزای مواد غذایی و تجزیه پروتئولیتیک باعث کاهش فعالیت ضدمیکروبی آن می‌گردد. انکپسولاسیون پپتیدهای ضدمیکروبی توسط نانولیپوزومها یک روش جایگزین و مؤثر در زمینه حفاظت مواد ضدمیکروبی، افزایش میزان کارآیی انکپسولاسیون و پایداری این ترکیبات در کاربردهای غذایی به‌شمار می‌آید. ازاین‌رو در این تحقیق، در مرحله اول از روش سطح پاسخ برای بهینه‌سازی تولید نانولیپوزومها به‌روش گرمایی استفاده شد. طرح مرکب مرکزی شامل 18 آزمایش با در نظر گرفتن سه متغییر غلظت فسفولیپید (mµ30-2)، سرعت فرآیند (rpm 1360-500) و زمان فرآیند (min 90-30) و بررسی اثرات این متغییرها روی اندازه ذرات نانولیپوزومها ارزیابی شد. در مرحله بعد، پایداری نانولیپوزومها توسط دستگاه اندازهگیری ذرات، طی 2 ماه بررسی شد. مقادیر بهینه متغییرهای غلظت فسفولیپید، سرعت فرآیند و دمای فرآیند در بهینه‌سازی، به‌ترتیب (mΜ) 30 ،(rpm) 930 و (min) 90 بود. نتایج پایداری نانولیپوزومها طی زمان دو ماه نگهداری در دمای یخچال نشان داد، نمونه‌هایی با اندازه ذرات 400 تا 500 نانومتر ازلحاظ اندازه ذرات اختلاف معنی‌داری نداشتند (05/0p >)، درحالی‌که نمونه‌هایی با اندازه ذرات بزرگتر طی این زمان ازلحاظ اندازه ذرات اختلاف معنی‌دار با هم داشتند (05/0p)
زهرا محمد حسنی؛ بابک قنبرزاده؛ حامد همیشه کار؛ رضا رضایی مکرم
چکیده
استفاده از حلال‌های آلی و نیروهای برشی بالا در تکنیک‌های متداول تولید نانولیپوزومها، کاربرد آنها را به‌عنوان حامل مواد غذا-دارو (نوتریسیتیکال‌ها) در صنایع غذایی محدود کرده است. هدف از انجام این پژوهش، تولید سیستم نانولیپوزومی حاوی آنتی‌اکسیدان گامااوریزانول با روش حرارتی اصلاح‌شده می‌باشد. نانولیپوزومها با استفاده ...
بیشتر
استفاده از حلال‌های آلی و نیروهای برشی بالا در تکنیک‌های متداول تولید نانولیپوزومها، کاربرد آنها را به‌عنوان حامل مواد غذا-دارو (نوتریسیتیکال‌ها) در صنایع غذایی محدود کرده است. هدف از انجام این پژوهش، تولید سیستم نانولیپوزومی حاوی آنتی‌اکسیدان گامااوریزانول با روش حرارتی اصلاح‌شده می‌باشد. نانولیپوزومها با استفاده از لسیتین و محلول گامااوریزانول تهیه شدند. اندازه ذرات و پتانسیل زتا، با روش پراکنش نور لیزری تعیین شدند و نوع برهم‌کنش‌های ایجادشده بین نانوحامل و گامااوریزانول با آزمون طیف‌سنجی فروسرخ بررسی شدند. آزمونهای کدورت، پایداری و خواص رئولوژیکی نیز برای تعیین خواص فیزیکوشیمیایی نانولیپوزومها انجام گرفتند. طبق نتایج طیف‌سنجی، برهم‌کنش‌های ایجادشده بین گامااوریزانول و لسیتین از نوع فیزیکی ضعیف بودند. با توجه به نتایج آزمون اندازهگیری ذرات، متوسط قطر حجمی و توزیع اندازه ذرات (اسپن) به‌ترتیب در محدوده 90-110 نانومتر و 90/0-69/0 بودند. پتانسیل زتا و میزان بارگیری گامااوریزانول mV 4/20- و 7/15% گزارش شدند. نمونه‌ها در طی مدت زمان نگهداری در دمای ˚C 4 پایدار ماندند. با افزایش غلظت لسیتین کدورت سیستم افزایش یافت. ویسکوزیته محلول‌های لیپوزومی با افزایش سرعت برشی ثابت ماند (رفتار نیوتنی) که نشان‌دهندۀ حضور ذرات کوچک و عدم وجود ذرات لخته‌شده بالا و پایداری خوب محلول‌ها بود.
