شیمی مواد غذایی
مرجان زرگر؛ بهاره شعبان پور؛ پرستو پورعاشوری؛ ابراهیم ذبیحی نیشابوری
چکیده
کلاژن فراوانترین و مهمترین پروتئین ساختاری در بافت همبند جانوران است که تولید آن اهمیت زیادی در زمینههای پزشکی و دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی دارد. با توجه به محدودیتهای مذهبی و نیز بیماریهای مشترک بین دام و انسان، امروزه استحصال کلاژن به دیگر منابع و بهویژه منابع آبزی معطوف شده است. بنابراین هدف این مطالعه استخراج ...
بیشتر
کلاژن فراوانترین و مهمترین پروتئین ساختاری در بافت همبند جانوران است که تولید آن اهمیت زیادی در زمینههای پزشکی و دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی دارد. با توجه به محدودیتهای مذهبی و نیز بیماریهای مشترک بین دام و انسان، امروزه استحصال کلاژن به دیگر منابع و بهویژه منابع آبزی معطوف شده است. بنابراین هدف این مطالعه استخراج کلاژن به دو شیوه مرسوم اسیدی و آنزیمی از فلس کپور معمولی و تعیین ویژگیهای آن بهمنظور استفاده بهینه از این پسماند برای تولید محصولات با ارزش افزوده و یافتن جایگزینی برای کلاژن بهدست آمده از حیوانات خشکی میباشد. کلاژن محلول در اسید (Acid soluble collagen) و کلاژن محلول در پپسین (Pepsin soluble collagen) از فلس کپور معمولی (Cyprinus carpio) استخراج و خواص آنها تعیین شد. فلسهای کپور معمولی پس از آمادهسازی به کمک اسیداستیک 5/0 مولار و آنزیم پپسین تحت استخراج قرار گرفته در نهایت کلاژن استخراج شده، لیوفیلیزه شد و پس از محاسبه بازده استخراج، ویژگیهای آن با استفاده از آزمونهای الکتروفورز، طیفسنجی فرابنفش، پراش اشعه ایکس و تعیین نقطه ایزوالکتریک مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها نشان داد که بازده استخراج ASC و PSC بهترتیب 9/1% و 96/2% (بر مبنای وزن خشک) بود یعنی هضم با پپسین میتواند تا 54/1 برابر باعث افزایش بازده کلاژن شود. نتایج آنالیز SDS-PAGE نشان داد هر دو ASC و PSC بهعنوان کلاژن نوع I بوده و ازα1 ، α2 و β در ساختار زنجیرهای (α1)2α2 تشکیل شدهاند؛ نقطه ایزوالکتریک کلاژنها در دامنه pH 5- 6 قرار داشت. حداکثر پیک جذب طیف فرابنفش کلاژنهای بهدست آمده در 235 نانومتر مشاهده شد. اگرچه آنزیم پپسین (1% وزن خشک فلس) باعث افزایش بازده بدون تغییر معنیدار در ساختار کلاژن میشود ولی استفاده از آن برای تولید انبوه کلاژن نوع I در ایران تا رسیدن به خودکفایی و کاهش قیمت پپسین، توصیه نمیشود این درحالیست که استخراج کلاژن به روش اسیدی بسیار ساده بوده و تحقیق جهت طراحی خط تولید برای این روش پیشنهاد میشود. فلس کپور معمولی این پتانسیل را دارد که بهعنوان منبع جایگزین کلاژن در صنایع غذایی و بهداشتی- دارویی بهکار رود. این نتایج میتواند علاوه بر تولید محصول با ارزش افزوده بالا از فلس کپور معمولی، راهکاری برای کنترل ضایعات صنعت فرآوری آبزیان در ایجاد آلودگی محیط زیست ارائه دهد.